Öz
Amaç: Dissemine intravasküler koagülasyon (DİK) çocuk yoğun bakım ünitesinde (ÇYBÜ) görülen en ciddi hemostatik problemlerden biridir. Tedavide ana amaç altta yatan hastalığın tedavisi olmakla birlikte antioksidan ilaçların rolü tartışmalıdır. Çalışmada DİK tespit edilen kritik hastalarda vitamin E, selenyum ve glutatyon peroksidaz (GPx) aktivitesini değerlendirmeyi amaçladık.
Gereç ve Yöntemler: Bu çalışmaya Eylül 2011- Ekim 2013 tarihleri arasında ÇYBÜ’de DİK tanısı alan 150 hasta alındı. ÇYBÜ’ne kabul öncesi son 24 saat içinde kan transfüzyonu yapılan olgular çalışma dışı bırakıldı. DİK skorları International Society on Thrombosis and Haemostasis (ISTH) sistemine göre hesaplanarak 2 gruba (DİK <5 ve DİK ≥ 5) ayrıldı. Hastaların yaş, cinsiyet, yoğun bakıma yatış tanısı, Pediatric Risk of Mortality (PRISM) ve Pediatric Logistic Organ Dysfunction (PELOD) skorları, yoğun bakımda yatış süreleri kaydedildi.
Bulgular: Çalışmaya alınan olguların 78’si erkek, 72’si kız olup ortanca yaşları 50 ay (12-106 ay)’di. Tüm olguların vitamin E düzeyi 9.7±2.8 mg/L, selenyum düzeyi 67.8±36.5 μg/L ve GPx aktivitesi ise 82.9±44.3 U/L olarak ölçüldü. DİK ≥5 olan grupta sırasıyla vitamin E, selenyum ve GPx aktivitesi DİK< 5 olan gruba göre anlamlı düzeyde düşük bulundu (p<0.01, p<0.001, p<0.001). DİK tespit edilen hastalar sepsis ve sepsis dışı olgular olarak ikiye ayrılıp selenyum, vitamin E ve GPx aktivitesi değerlendirildiğinde ise sepsis grubunda sırasıyla anlamlı düzeyde düşük olarak saptandı (p=0.003, p=0.044, , p=0.007).
Sonuç: DİK tespit edilen kritik hasta çocuklarda plazma selenyum, vitamin E ve GPx aktivitesi düşüktür. Bu durum sepsisli hastalarda çok daha belirgindir. DİK ve sepsis tespit edilen hastalar başta olmak üzere vitamin E ve selenyum desteğinin yapılmasının yararlı olacağını düşünmekteyiz. Tedavi algoritmalarını geliştirmek için daha geniş hasta sayıları içeren prospektif klinik çalışmalar gereklidir.
Anahtar Kelimeler: Dissemine intravasküler koagülasyon, Glutatyon peroksidaz aktivitesi, Selenyum, Vitamin E
Referanslar
- Saba HI, Morelli GA. The pathogenesis and management of disseminated intravascular coagulation. Clin Adv Hemato Oncol 2006;4:919-26.
- Favaloro EJ. Laboratory testing in disseminated intravascular coagulation. Semin Thromb Hemost 2010;36:458-67.
- Salvemini D, Cuzzocrea S. Oxidative stres in septic shock and disseminated intravascular coagulation. Free Radic Biol Med 2002;33:1173-85.
- Milad K, Racz O, Sipulova A. Effect of vitamin E and selenium on blood glutathione peroxidase and some immunological parameters in sheep. Vet Med Czech 2001;46:1-5.
- Fontaine M, Valli VE, Young LG. Studies on vitamin E and selenium deficiency in young pigs. IV Effect on coagulation system. Can J Comp Med 1977;4:64-76.
- Beale RJ, Sherry T, Lei K, Campbell-Stephen L, McCook J, Smith J, et al. Early enteral supplementation with key pharmaconutritients improves Sequential Organ Failure Score in critically ill patients with sepsis: Outcome of a randomized, controlled, double-blind trial. Crit Care Med 2008;36:131-44.
- Soundar EP, Jariwala P, Nyugen TC, Eldin KW, Teruya J. Evaluation of the Internal Society on Thrombosis and Haemostasis and institutional diagnostic criteria of disseminated intravascular coagulation in pediatric patients. Am J Clin Pathol 2013:139:812- 16.
- Cheeseman KH, Slater TF. 1993. An introduction to free radical biochemistry. Br Med Bull 1993;49:481-93.
- Frei B. Reactive oxygen species and antioxidant vitamins: Mechanisms of Action. Am J Med 1994; 97 (Suppl 3A):5S-13S.
- Değişkenler Ort±SS: ortalama±standart sapma veya n (%) değer olarak tanımlanmıştır. * : Independent Samples T-test, **χ2: ki-kare testi. 20 (%40) 15.6±0.8 14.6±1.5 81.0±4.4 10.5±0.3 97.3±5.4 5 (%18.5) 0.038* 0.002* 0.003* 0.044* 0.007*
